|
Ủng hộ các sửa đổi tích cực mang tính
“khoan thư sức dân” trong dự thảo Luật sửa đổi Luật Thuế TNCN, song vẫn
có ý kiến lo lắng cho nguồn thu ngân sách nhà nước từ thuế TNCN. Với
mức giảm trừ gia cảnh dự kiến điều chỉnh như trên thì số thuế năm 2013
giảm so với hiện hành khoảng 5.200 tỉ đồng, năm 2014 giảm khoảng 13.350
tỉ đồng. Theo tính toán của Bộ Tài chính, giảm 70% số người phải nộp
thuế TNCN theo dự thảo Luật sửa đổi Luật Thuế TNCN cũng chỉ giảm 10% số
tiền thuế TNCN nộp vào ngân sách còn đến 90% tổng thu từ thuế TNCN lại
thuộc về tiền thuế từ bậc 2 trở lên.
Quyết định điều chỉnh thuế TNCN được
đưa ra sau khi cơ quan soạn thảo cân nhắc nhiều yếu tố như tốc độ tăng
GDP (dự kiến 6,5-7% trong giai đoạn 2011-2015), GDP bình quân đầu người
(ước tính khoảng 44 triệu đồng vào năm 2014), chỉ số giá tiêu dùng (CPI)
thời gian qua cũng như giai đoạn tới, đề án cải cách tiền lương (dự
kiến tăng lên 1,8 triệu đồng vào năm 2015) cũng như thống kê mức sống,
thu nhập dân cư. Ngoài ra, việc điều chỉnh cũng dựa trên việc tiếp thu ý
kiến của dư luận, khi cho rằng mức giảm trừ 6 triệu và 2,4 triệu đồng
trước đó là chưa phù hợp.
Nhưng theo quan điểm của nhiều người
dân và các chuyên gia về thuế, phương án sửa đổi Luật Thuế TNCN sẽ trình
Quốc hội với mức TNCN phải chịu thuế và mức giảm trừ gia cảnh tiếp tục
được thiết kế bằng các qui định "đóng khung" sẽ khó thoát được nguy cơ
sớm phải sửa trong điều kiện kinh tế - xã hội có nhiều biến động không
ngừng như hiện nay.
Quốc hội từng phải ban hành những
nghị quyết miễn thuế TNCN trong 6 tháng (năm 2009), miễn giảm thuế cho
một số đối tượng (năm 2011) do mức khởi điểm chịu thuế và giảm trừ gia
cảnh trong Luật Thuế TNCN hiện hành không phù hợp với thực tế.
Khi lạm phát và giá cả tăng quá cao
so với thu nhập khiến người lao động làm công ăn lương khốn đốn, chống
chọi với “bão giá” bằng số tiền lương, tiền công “chỉ đảm bảo 35% nhu
cầu của cuộc sống” mà vẫn phải è cổ đóng thuế TNCN. Do vậy, có ý kiến đề
nghị dùng mức lương cơ bản để tính thuế TNCN, tránh việc luật phải sửa
đi sửa lại mỗi lần thị trường có biến động.
Bên cạnh đó, nhiều người đã chỉ ra
những biểu hiện của việc “giơ cao đánh khẽ” trong dự thảo Luật sửa đổi
Luật Thuế TNCN. Theo đó, thuế suất thấp nhất (với người có thu nhập chịu
thuế dưới 5 triệu đồng) là 5% và cao nhất (thu nhập trên 80 triệu) là
35%. Trong khi đó, theo phương án trước đây, biểu thuế được rút xuống
còn 6 bậc, trong đó bỏ bậc thuế cao nhất (trên 80 triệu). Người có thu
nhập trên 52 triệu đồng một tháng sẽ cùng chịu thuế suất 30%.
Khoảng cách giữa các mức thu nhập
chịu thuế và thuế suất quá gần nên chỉ cần hơn nhau có vài trăm nghìn
thì mức thuế suất đã tăng lên gấp đôi. Đấy là chưa kể việc qui định giảm
trừ gia cảnh “đánh đồng” cho tất cả mọi người, không phân biệt địa bàn
cư trú là nông thôn, thành thị, miền núi, hải đảo… khiến việc nộp thuế
TNCN không phù hợp, đặc biệt đối với người nộp thuế sinh sống ở các TP
lớn nơi chi phí luôn đắt đỏ và nhu cầu cuộc sống cao hơn các vùng khác.
Song ở khía cạnh khác, chuyên gia
kinh tế lại lo ngại dự thảo Luật sửa đổi Luật Thuế TNCN sẽ không khuyến
khích người dân làm giàu hay khai báo trung thực thu nhập chịu thuế bởi
dự thảo mới quan tâm đến những người chịu thuế ở bậc 1 mà bỏ qua những
quyền lợi của những người có thu nhập cao. Giãn khoảng cách các bậc thuế
là một giải pháp được nhiều chuyên gia đưa ra nhằm đảm bảo tính công
bằng trong thuế TNCN và thu hút được nhiều người tham gia thị trường lao
động trong nước khi mức thuế TNCN hợp lý.
Trong số các đối tượng có thu nhập
trong xã hội, người làm công ăn lương chỉ chiếm 1 bộ phận rất nhỏ và mức
thu nhập cũng rất thấp so với khối tư nhân, tự do. Về nguyên tắc, thuế
TNCN phải được áp dụng cho tất cả những người có thu nhập, song dự thảo
Luật sửa đổi Luật Thuế TNCN lần này vẫn chưa “túm” được những đối tượng
ăn lương “ngoài sổ sách”, là lỗ hổng về thu ngân sách nhà nước và không
đảm bảo mục đích phân phối thu nhập và công bằng xã hội trong việc nộp
thuế TNCN…
Thống kê của Bộ Tài chính cho thấy,
qua 3 năm thực hiện, tính đến hết năm 2011, cả nước đã có trên 15 triệu
cá nhân được cấp mã số thuế (12,6 triệu cá nhân có thu nhập từ tiền
lương, tiền công và từ thu nhập khác; 3,2 triệu cá nhân có thu nhập từ
kinh doanh). Ngoài ra, số thu thuế TNCN cũng có sự tăng trưởng theo từng
năm, đặc biệt là năm 2011, số thu ước bằng 141,38% so với số thu năm
2010, đạt 7,1% số thu nội địa (khoảng 5,5% tổng thu ngân sách Nhà nước).
Mọi chuyện còn chờ đến tháng 10 khi
Quốc hội xem xét dự thảo Luật sửa đổi Luật Thuế TNCN. Cho đến lúc đó,
một đạo luật thuế đảm bảo công bằng, giảm bớt gánh nặng cho người dân
vẫn sẽ là chủ đề của những băn khoăn và mong mỏi của xã hội. |
