Giá trị ngang nhau
Đó là quan điểm của GS, TSKH Đào Trí
Úc- một chuyên gia đầu ngành về tố tụng hình sự. Vị giáo sư này cho
rằng, đổi mới tố tụng hình sự cần được thực hiện theo hướng từ bỏ quy
định về việc công nhận giá trị chứng minh của chứng cứ, đồng thời triệt
để thực hiện nguyên tắc “mọi chứng cứ đều có giá trị ngang nhau”, bất kể
chúng có được đưa vào hồ sơ "một cách chính thức" hay không.
Theo đó, bị can, bị cáo, người bào
chữa được quyền tìm kiếm chứng cứ bằng bất cứ phương thức hợp pháp nào;
chứng cứ và chứng minh chỉ có giá trị sau khi được trình ra và lập luận
tại phiên tòa. Điều đó có nghĩa là phải song song thừa nhận những chứng
cứ có trong hồ sơ và ngoài hồ sơ vụ án.
“Xét hỏi và tranh luận tại phiên tòa
cần phải đảm bảo sự bình đẳng của các bên và khả năng của các bên trong
việc trình bày quan điểm, chứng cứ của mình”, GS Đào Trí Úc nhấn mạnh.
Luật về chứng cứ - nên hay không?
Tại Hội nghị khảo sát thực tiễn thi
hành BLTTHS 2003 do VKSNDTC tổ chức mới đây, một trong những nội dung
quan trọng được nhiều chuyên gia pháp lý quan tâm là vấn đề đánh giá
thực tiễn thi hành các quy định về chứng cứ và chứng minh trong tố tụng
hình sự cũng như đánh giá quy định về khái niệm chứng cứ, nguồn chứng
cứ, nguyên tắc, thẩm quyền thu thập chứng cứ... TS.
Lê Hữu Thể, Phó Viện trưởng VKSNDTC- cho biết, qua 8 năm thi hành, chế
định về chứng cứ trong BLTTHS 2003 đã bộc lộ những hạn chế nhất định,
không theo kịp yêu cầu cải cách tư pháp và hội nhập quốc tế.
Bởi
vậy, trong lần sửa đổi BLTTHS tới đây, cần bổ sung nguyên tắc bảo đảm
tính công khai, minh bạch, đầy đủ, toàn diện trong việc thu thập, đánh
giá chứng cứ; nghiên cứu mở rộng nguồn chứng cứ: ngoài vật chứng, lời
khai, biên bản các hoạt động điều tra, xét xử và các đồ vật, tài liệu do
cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp, kết luận giám định, cần bổ sung một
số loại nguồn chứng cứ mới phù hợp với sự phát triển của khoa học công
nghệ…
Báo
cáo kết quả khảo sát 8 năm thi hành BLTTHS 2003 của ngành KSND đã ghi
nhận ý kiến đề xuất cần phải xây dựng Luật về chứng cứ và chứng minh
trong tố tụng hình sự là vấn đề cần thiết để nâng cao chất lượng xét xử
án hình sự, tăng dân chủ, giảm oan sai.
Đề
xuất này được nhiều chuyên gia pháp lý trong ngành Kiểm sát đồng tình,
vì cho rằng cần thiết phải có luật điều chỉnh riêng về vấn đề chứng cứ
và chứng minh trong tố tụng hình sự mới khắc phục được những “nhược
điểm” đã và đang vấp phải trong thực tiễn công tác tố tụng hình sự.
Đồng
quan điểm trên, LS Phạm Thanh Bình (ĐLS Hà Nội) cũng cho rằng, cần thiết
phải xây dựng Luật về chứng cứ và chứng minh trong TTHS, đây là vấn đề
cấp bách nhằm nâng cao chất lượng xét xử án hình sự, đồng thời nhằm giảm
thiểu, đẩy lùi tình trạng oan sai.
Tuy
nhiên, bên cạnh đó cũng có quan điểm cho rằng, BLTTHS 2003 đã quy định
khá đầy đủ, chặt chẽ, chi tiết về chế định chứng cứ và chứng minh trong
tố tụng hình sự. Bởi vậy chỉ cần thực hiện nghiêm, đúng và đầy đủ các
quy định đó sẽ nâng cao chất lượng hoạt động tố tụng hình sự chứ không
cần thiết phải xây dựng thêm một đạo luật riêng về chế định này. Vậy có
nên xây dựng Luật về chứng cứ và chứng minh trong tố tụng hình sự hay
không, thiết nghĩ vấn đề này cần được cân nhắc thấu đáo. |
