Chuyện xảy ra vào năm 2009, ông Nguyễn
Văn Hủ (ngụ ấp Tịnh Long, xã Tịnh Thới, TP. Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp)
ký hợp đồng vay 1 tỷ 430 triệu đồng của chi nhánh Ngân hàng TMCP Công
thương Việt Nam. Tài sản thế chấp là quyền sử dụng đất (tạm gọi tài sản
chung), do UBND thị xã Cao Lãnh (nay là TP. Cao Lãnh) cấp cho hộ gia
đình ông Nguyễn Văn Hủ (diện tích 10.472m2). Ngoài ra, trong hợp đồng
tín dụng này, ông Hủ còn thế chấp hai quyền sử dụng đất và một căn nhà
khác cho Ngân hàng TMCP công thương Việt Nam. Do không trả được khoản
vay nên đầu năm 2010, Ngân hàng Công thương Việt Nam khởi kiện ông Hủ và
bà Chen ra tòa. Kế đó, TAND TP. Cao Lãnh giải quyết bằng Quyết định
công nhận sự thỏa thuận giữa các đương sự. Theo đó, ông Hủ, bà Chen đồng
ý trả nợ cho ngân hàng. Nhưng đến hạn, ông Hủ không trả được nợ nên cơ
quan thi hành án dân sự TP. Cao Lãnh ra quyết định cưỡng chế thi hành để
phát mãi tài sản thu hồi nợ cho ngân hàng. Thay vì chỉ bán đấu giá phần
quyền sử dụng đất của hai thành viên trong hộ ông Hủ (là ông Hủ, bà
Chen) trong số phần tài sản chung của cả hộ theo qui định tại Điều 74
Luật Thi hành án Dân sự năm 2008, thì Chi cục này đã bán toàn bộ
10.472m2 đất đã cấp cho cả hộ gia đình.
Theo quy định trước khi cưỡng chế đối
với tài sản thuộc sở hữu chung của người phải thi hành án với người
khác, kể cả quyền sử dụng đất, cơ quan thi hành án phải thông báo cho
chủ sở hữu chung biết việc cưỡng chế. Chủ sở hữu chung có quyền khởi
kiện yêu cầu Toà xác định phần sở hữu của họ đối với tài sản chung; Nếu
chủ sở hữu chung không khởi kiện thì người được thi hành án hoặc Chấp
hành viên có quyền yêu cầu Toà xác định phần sở hữu của người phải thi
hành án trong khối tài sản chung để bảo đảm thi hành án.
Ngoài ra, Theo Thông tư liên tịch số
14/2010/TTLT-BTP-TANDTC-VKSNDTC ngày 26/7/2010, nhằm hạn chế khiếu nại,
tố cáo và đảm bảo việc bán tài sản chung công khai, đúng pháp luật, cơ
quan thi hành án cần căn cứ vào Điều 233 Bộ luật Dân sự “yêu cầu người
phải thi hành án, người được thi hành án thống nhất giá bán tài sản
chung và các điều kiện khác về bán tài sản để thông báo cho người có có
tài sản chung với người phải thi hành án thực hiện quyền ưu tiên mua tài
sản trong thời hạn ba tháng đối với tài sản chung là bất động sản, một
tháng đối với tài sản chung là động sản; kể từ ngày các chủ sở hữu chung
khác nhận được thông báo về việc bán và các điều kiện. Chưa hết, các
quyết định thi hành án, cưỡng chế, đấu giá, các thông báo… cũng không
được cơ quan này đề cập đến hai thành viên khác trong hộ là anh Nguyễn
Thanh Liêm và chị Nguyễn Thị Bích Liễu (là con trai và con gái ruột của
ông Hủ, bà Chen). Trong khi tại quyết định số 90/2010/QĐST-DS, TAND TP.
Cao Lãnh cũng đã xác định, anh Liêm và chị Liễu là người có quyền lợi,
nghĩa vụ liên quan trong vụ án.
Ông Nguyễn Phú Thiện - Phó Cục trưởng
Cục Thi hành án Dân sự tỉnh Đồng Tháp cho biết, trường hợp anh Nguyễn
Thanh Liêm hiện ông đã yêu cầu cơ quan THADS TP. Cao Lãnh rà soát xem
xét lại vụ việc để giải quyết theo đúng tinh thần luật định.
Về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Văn Điệp
- Đoàn Luật Sư TP.HCM cho biết: “Căn cứ Điều 43 khoản 3 mục b của Nghị
định 181 ngày 29/10/2004 về thi hành Luật Đất đai qui định: “Trường hợp
hộ gia đình sử dụng đất là tài sản chung của cả hộ gia đình thì giấy
chứng nhận chỉ ghi tên chủ hộ”. Tương tự, tại các Điều 106, Điều 108 và
Điều 109 BLDS năm 2005, “Tài sản chung của hộ gia đình gồm quyền sử dụng
đất, tài sản do các thành viên cùng nhau tạo lập...; “Việc định đoạt
tài sản là tư liệu sản xuất, tài sản chung có giá trị lớn của hộ gia
đình phải được các thành viên từ 15 tuổi trở lên đồng ý”.
Chủ hộ là đại diện của hộ gia đình
trong các giao dịch dân sự vì lợi ích chung của hộ. Cha, mẹ hoặc một
thành viên khác đã thành niên có thể là chủ hộ. Chủ hộ có thể uỷ quyền
cho thành viên khác đã thành niên làm đại diện trong quan hệ dân sự.
Giao dịch dân sự do người đại diện của hộ gia đình xác lập, thực hiện vì
lợi ích chung của hộ làm phát sinh quyền, nghĩa vụ của cả hộ gia đình.
Hộ gia đình phải chịu trách nhiệm dân sự về việc thực hiện quyền, nghĩa
vụ dân sự do người đại diện của hộ gia đình xác lập, thực hiện nhân danh
hộ gia đình và chịu trách nhiệm dân sự bằng tài sản chung của hộ; nếu
tài sản chung không đủ để thực hiện nghĩa vụ chung của hộ thì các thành
viên phải chịu trách nhiệm liên đới bằng tài sản riêng của mình.
Vì vậy, “nếu chỉ có một thành viên
mang GCNQSDĐ cấp cho hộ gia đình đi giao dịch mà không có giấy ủy quyền
của các thành viên (từ 15 tuổi trở lên) còn lại trong hộ thì giao dịch
đó sẽ không thể thực hiện được toàn phần” – một Chấp hành viên tại
TP.HCM góp lời.
|
