Với mặt bằng dân trí hiện nay, quy
định bắt buộc chưa chắc người dân đã chấp hành (bằng chứng là rất nhiều
vụ Tòa án phải giải quyết vì là hợp đồng mua bán trao tay, không công
chứng, chứng thực, không sang tên, chuyển nhượng..).
Bên cạnh đó, trong điều kiện kinh tế
khó khăn như hiện nay, lợi dụng sự ít hiểu biết, chủ quan của người dân
thông qua mua bán trao tay mà hiện tượng lừa đảo diễn ra ngày càng
nghiêm trọng. Không được công chứng, một mảnh đất, một ngôi nhà có thể
bán cho nhiều người, rồi người ta có thể mạo danh những người khác trong
gia đình để ký tá văn bản mua bán… Đơn giản vì không có ai “chứng” cái
việc mua bán ấy là đúng hay sai, cái người đứng ra giao dịch đó có bị
tâm thần không, có đúng người đó không hay là người khác…
Bỏ thủ tục công chứng, có ý kiến trù
liệu sẽ “tiềm ẩn mất ổn định trong người dân”. Điều này cũng dễ hiểu vì
đất đai là tài sản đặc biệt, có giá trị rất lớn thì không thể vô tư mua
bán, tặng cho… mà không cần có cơ quan nhà nước nào chứng nhận. Cũng do
là tài sản có giá trị lớn nên thực tế nhiều người đã dùng 1001 mưu kế để
biến hóa nó thành của mình, điển hình là các vụ án lừa đảo liên quan
đến đất đai thời gian qua
Cũng không thể hình dung các loại hợp
đồng giao dịch nhà đất mua bán trao tay cứ thế thẳng tiến đến văn phòng
đăng ký quyền sử dụng đất để xin cấp giấy chứng nhận. Cán bộ văn phòng
sẽ xử lý ra sao khi tất cả thông tin cũng như giấy tờ trong hồ sơ đó
chưa được ai kiểm chứng về tính hợp pháp trong khi chức năng nhiệm vụ
của họ cũng “có hạn”?. Liệu có cơ quan nào dám ký cấp giấy khi mà đến
những thông tin tối thiểu như người mua/bán đó có đủ năng lực hành vi
dân sự hay không cũng không biết.
Hay như ngành Tòa án, khi các giao
dịch ngầm bằng hình thức trao tay vẫn còn phổ biến thì việc giải quyết
các tranh chấp này với họ như một “gánh nặng” khủng khiếp. Đơn giản
không có công chứng, chứng thực thì Tòa án sẽ không có căn cứ pháp lý để
xem xét nội dung, tính xác thực của hợp đồng. Trong khi đó, hợp đồng
công chứng có giá trị chứng cứ không phải chứng minh. Khi Tòa án xét xử
những tranh chấp về hợp đồng của các bên, đối với những hợp đồng đã công
chứng thì việc xét xử sẽ thuận lợi hơn nhiều.
Thực tế hiện nay, quy định công chứng
bắt buộc đối với các hợp đồng, giao dịch về nhà đất hiện đang được ghi
nhận trong Luật Đất đai hiện hành. Tương tự như vậy, Luật Nà ở hiện hành
cũng quy định các trường hợp mua bán, chuyển nhượng, thế chấp, góp vốn,
đổi nhà ở… cũng phải được công chứng.
Các quy định này đã thể hiện tính phù
hợp trong quản lý nhà nước về đất đai, nhà ở hiện hành, tính thống nhất
của hệ thống pháp luật. Do đó, không có lý do gì để “bãi” quy định này
khi nó đang phát huy những tác dụng tích cực trong đời sống.
Nói như vậy để thấy rằng, không phải
thủ tục nào cũng là “rào cản”. Có những rào cản nhằm kiểm chứng, thanh
lọc để loại bỏ những bất hợp pháp thì đó là những rào cản rất tốt, rất
cần thiết. Không những tốt cho người dân mà tốt cho cả các cơ quan nhà
nước khi có một người làm nhiệm vụ “gác cổng” như công chứng.
|
