Đó là chỉ đạo của Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường tại cuộc họp nghe báo cáo Dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự (THADS). Cuộc họp có sự tham gia của Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thúy Hiền, Trưởng Ban soạn thảo Nghị định.

Nộp đủ tiền, phải tổ chức giao tài sản

Một trong những vấn đề cần xin ý kiến, theo Tổng cục trưởng Tổng cục THADS Hoàng Sỹ Thành là về thanh toán tiền bán đấu giá tài sản (BĐGTS) thi hành án (THA). Vấn đề này còn 2 loại ý kiến. 

Loại ý kiến thứ nhất cho rằng, đây là tiền THA vì mục đích kê biên, BĐGTS của người phải THA để thanh toán nghĩa vụ THA, cho nên cơ quan THADS thực hiện việc thanh toán tiền THA theo quy định tại điều 47 Luật THADS, trừ chi phí cưỡng chế giao tài sản và chi phí cần thiết khác nếu có. 

Loại ý kiến thứ hai cho rằng, đây chưa phải là tiền THA vì người mua được tài sản bán đấu giá, đã nộp tiền nhưng chưa được nhận tài sản nên thực chất số tiền đó vẫn là tiền của người mua đấu giá, cho nên trong thời gian chưa giao được tài sản, cơ quan THADS làm thủ tục đứng tên gửi số tiền đó vào ngân hàng theo loại tiền gửi tiết kiện 1 tháng (hoặc gửi vào tài sản ký quỹ) cho đến khi giao được tài sản; phần lãi suất tiền gửi tiết kiệm sẽ được cộng vào số tiền gửi ban đầu để THA nếu giao được tài sản, nếu không giao được thì tiền lãi thuộc về người đã nộp tiền.

Dự thảo Nghị định được thể hiện theo loại ý kiến thứ nhất, vì theo Tổng cục trưởng Hoàng Sỹ Thành, do mục đích kê biên, bán đấu giá của người phải THA là để thanh toán nghĩa vụ THA. Để đảm bảo quyền lợi cho người được THA thì sau khi nhận được tiền BĐGTS, cơ quan THA phải thanh toán tiền cho người được THA theo quy định tại điều 47 Luật THADS, trừ chi phí cưỡng chế giao tài sản và chi phí cần thiết khác nếu có. 

Đồng thời, trong thời hạn không quá 30 ngày, kể từ ngày người mua được tài sản nộp đủ tiền, cơ quan THADS phải tổ chức việc giao tài sản cho người mua được tài sản. Tổ chức BĐGTS có trách nhiệm phối hợp với cơ quan THADS trong việc giao tài sản cho người mua được tài sản bán đấu giá.

Bám sát các quy định của Bộ luật Dân sự

Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản Đồng Ngọc Ba cho rằng, việc bán mà chưa giao được tài sản là bán chưa hoàn thành, tiềm ẩn rủi ro vì người ta đã nộp tiền mà chưa được bàn giao tài sản. “Nghị định phải có phương án xử lý nếu không thực hiện giao tài sản được sau 30 ngày”- ông Ba đề xuất.

Bà Hoàng Thị Quỳnh Chi, Phó Viện trưởng Viện Khoa học kiểm sát, VKSNDTC cho rằng, nếu tài sản bán đấu giá phải đăng ký quyền sở hữu thì rõ ràng việc mua bán là chưa hoàn thành, vậy mà đã trả tiền ngay cho người được THA là không hợp lý, do đó cần quy định chặt việc xử lý tài sản. 

Nhiều ý kiến cũng đề xuất có thể chia tài sản thành hai loại: tài sản thông thường và tài sản phải đăng ký quyền sở hữu để có từng phương án xử lý thích hợp, bảo đảm hài hòa giữa việc bảo vệ quyền lợi cho người mua tài sản đấu giá và người được THA.

Hiện nay, Luật THADS quy định thời hạn thanh toán tiền THA là 10 ngày, kể từ ngày nhận được tiền, kể cả tiền BĐGTS của người phải THA. Tuy nhiên, theo Tổng cục THADS Nguyễn Thanh Thủy cho biết: Trong thực tiễn, sau khi bán đấu giá thành, có rất nhiều lý do mà việc giao tài sản cho người trúng đấu giá gặp nhiều khó khăn. Có những vụ thời gian kéo dài đến cả chục năm nhưng vẫn chưa giao được tài sản cho người trúng đấu giá,  trong khi tiền thì đã được trả cho người được THA, vì vậy cần phải có hướng giải quyết đối với số tiền thu được.

Kết luận buổi làm việc, Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường yêu cầu Ban soạn thảo cần có đánh giá riêng về vấn đề thủ tục hành chính, xem thủ tục nào cần thiết, có hợp lý, hợp pháp không. Đặc biệt, vấn đề quyền sở hữu của chủ sở hữu với tài sản phải được tôn trọng, bảo đảm kể cả khi họ là người phải THA. 

Riêng thanh toán tiền bán đấu giá, Bộ trưởng nhấn mạnh: Phải căn cứ BLDS hiện hành và tinh thần BLDS đang sửa đổi để xác định xem khi nào việc mua đấu giá hoàn thành, vì chỉ khi đã hoàn thành, tiền đó mới là tiền THA. Bộ trưởng gợi ý có thể tính đến phương án tạm giao một nửa số tiền hoặc phân chia thành từng loại tài sản để cố gắng sau khi bán đấu giá xong, hệ lụy không xảy ra. 

Bộ trưởng cũng yêu cầu Ban soạn thảo đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện Dự thảo vì ngày 1/7/2015 tới đây, Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật THADS có hiệu lực. “Đây là luật liên quan đến lợi ích hàng ngày của người dân, nếu luật để “treo” hoặc hướng dẫn không kịp là sẽ khó cho dân”, Bộ trưởng nói.