Vấn đề hợp tác khu vực về môi trường đã được xem xét từ Hội nghị bàn tròn lần thứ hai diễn ra năm 2012 và tại Hội nghị bàn tròn lần thứ ba, các quốc gia đều cho rằng phải xây dựng Kế hoạch hành động đối với vấn đề này. 

Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (TANDTC Việt Nam) Ngô Cường cho biết, trước Hội nghị bàn tròn lần thứ tư đã diễn ra Cuộc họp Nhóm Thẩm phán chuyên trách về môi trường. Cuộc họp Nhóm Thẩm phán chuyên trách đề xuất các nước chưa lập Nhóm Thẩm phán chuyên trách ở cấp quốc gia thì tiến hành thành lập; đồng thời các nước trong khu vực ASEAN nên chia sẻ các văn bản pháp luật về môi trường trên trang web của Mạng lưới Thẩm phán ASEAN cũng như tổ chức hội thảo chung cho các thành viên Nhóm Thẩm phán.

Tham dự Hội nghị lần này, Thẩm phán Takdir Rahmadi (Tòa Dân sự, Tòa án Tối cao Indonesia) hoàn toàn ủng hộ ý tưởng xây dựng Kế hoạch hành động. Indonesia cũng thực hiện chương trình cấp chứng chỉ luật môi trường theo Tuyên bố chung Jakarta và mong muốn tiến tới thành lập Nhóm Thẩm phán chuyên trách ASEAN về môi trường. 

Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình thì khẳng định trong bối cảnh hiện nay, Tòa án với chức năng và nhiệm vụ của mình; đang ngày càng thể hiện vai trò quan trọng trong bảo vệ môi trường. “Các nước trong khu vực đang nỗ lực phát triển hệ thống tư pháp để giải quyết tốt các tranh chấp về môi trường, qua đó ngày càng có nhiều đóng góp nhiều hơn cho việc bảo vệ môi trường và những nỗ lực ấy sẽ được phát huy, tạo thành một sự cộng hưởng lớn có sức lan tỏa mạnh mẽ không chỉ trong phạm vi khu vực mà còn trên cả thế giới” – ông Bình tin tưởng.

Cần mạnh tay với tội phạm về môi trường là quan điểm khi xét xử của các Thẩm phán các nước ASEAN. Tại Malaysia, mặc dù có những quy định miễn trừ cho người bản địa nhưng Tòa án Malaysia luôn đưa ra những bản án nghiêm khắc đối với loại tội phạm môi trường, nhất là những hành vi vi phạm hoạt động bảo vệ động vật hoang dã. 

Tuy vậy, Thẩm phán Richar Malanjum (Chánh án Tòa án cấp cao khu vực Sabah và Sarawak, Malaysia) vẫn tâm niệm, việc truy tố hành vi vi phạm không phải là giải pháp triệt để, thay vào đó cần tuyên truyền, giải thích pháp luật cho người dân và hỗ trợ họ để có thể có giải pháp bảo vệ môi trường hiệu quả nhất.

Ở nước ta cũng đưa ra nhiều chính sách để bảo vệ, phát triển tài nguyên rừng, trong đó có cả chính sách hình sự đối với các hành vi xâm phạm tài nguyên rừng. Thẩm phán Lê Văn Minh (Viện trưởng Viện Khoa học xét xử, TANDTC) chia sẻ, Việt Nam quy định trong Bộ luật Hình sự một số loại tội phạm liên quan đến phá hoại, khai thác, vận chuyển buôn bán gỗ trái phép. 

Trong thời gian qua, cơ quan bảo vệ pháp luật của Việt Nam đã điều tra, truy tố và xét xử hàng nghìn vụ án hình sự về loại tội phạm này. Đây là một trong những nỗ lực của Việt Nam nhằm trừng trị tội phạm xâm phạm tài nguyên rừng nói riêng, tội phạm về môi trường nói chung.