Bộ trưởng Nội vụ Nguyễn Thái Bình cho biết luật được nâng lên từpháp lệnh Tín ngưỡng, tôn giáo ban hành cách đây hơn 10 năm.

Luật để cụ thể hóa quy định của Hiến pháp 2013: Mọi người có quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào. Nhà nước tôn trọng và bảo hộ quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo; cũng như để phù hợp với các công ước quốc tế mà VN là thành viên.

Luật này còn nhằm khắc phục những bất cập, tồn tại của pháp luật về tín ngưỡng, tôn giáo hiện hành; đổi mới cơ chế quản lý nhà nước nhằm tạo sự thông thoáng, minh bạch, tạo cơ chế pháp lý nhằm tôn trọng, bảo hộ, bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của mọi người;  hạn chế sự can thiệp hành chính của nhà nước vào các công việc nội bộ của tổ chức tôn giáo; củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc; tạo điều kiện để quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo và các giá trị dân chủ, văn minh của loài người và CNXH được phát huy; giữ vững niềm tin của người có tín ngưỡng, tôn giáo vào chính sách, pháp luật của Đảng, nhà nước; góp phần thực hiện tốt chính sách đối ngoại của Đảng, nhà nước, đấu tranh chống hoạt động lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo chống Đảng, nhà nước.

Tuy nhiên, các thành viên UB Thường vụ QH hôm nay cho rằng dự thảo chưa toát lên được mục tiêu hạn chế sự can thiệp hành chính của nhà nước vào các công việc nội bộ của tổ chức tôn giáo.

Cơ quan thẩm tra, UB Văn hóa, giáo dục, thanh thiếu niên và nhi đồng QH th ấy việc quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo vẫn còn nặng nề.

"Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo là những quyền mang yếu tố tinh thần, tâm linh, do đó quản lý nhà nước phải mang tính đặc thù.

Cần chuyển đổi phương thức quản lý nhà nước đối với tín ngưỡng, tôn giáo từ kiểm soát sang giám sát và hướng dẫn; từ cơ chế xin phép - cấp phép hoặc đăng ký - chấp thuận sang cơ chế đăng ký - thẩm định theo các điều kiện được quy định cụ thể, rõ ràng, tăng cường hình thức thông báo trước một thời hạn nhất định", Chủ nhiệm UB Đào Trọng Thi nói.

Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội Trương Thị Mai cũng không hài lòng khi thấy dự thảo luật "để nhà nước làm nhiều quá, chỗ nào cũng thấy đăng ký, cấp phép".

"Quản lý thì cần nhưng có cần thiết thanh tra chuyên ngành không, đối với một hoạt động xã hội mềm mại, uyển chuyển thế này? Tổ chức lễ hội cũng phải  đăng ký và được chấp thuận, có cần động tác này không, lâu nay vẫn quản lý lễ hội chứ có phải buông đâu", bà Mai nêu một số ví dụ.

Chủ nhiệm UB Quốc phòng An ninh Nguyễn Kim Khoa nhận thấy dự thảo quá nặng về quản lý, đặt điều kiện như vậy không đáp ứng được yêu cầu bảo đảm tự do tín ngưỡng tôn giáo mà Hiến pháp đề ra. Ông Lê Minh Thông, Phó chủ nhiệm UB Pháp luật ủng hộ thay việc đăng ký, xin phép bằng thông báo.

Trong khi đó, dự thảo luật lại chưa thể hiện được yêu cầu đối phó với những tiêu cực trong lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo.

Bà Trương Thị Mai đặt vấn đề: "Có loại bỏ được tà giáo, mê tín dị đoan đang lôi kéo người dân không? Những điều này mà làm được thì chắc chính các tổ chức tôn giáo cũng ủng hộ".

Trưởng Ban Dân nguyện Nguyễn Đức Hiền lưu ý quan tâm tình trạng lợi dụng hoạt động tôn giáo để kỳ thị, chống phá, trục lợi. Ông Nguyễn Kim Khoa lại lưu ý những tổ chức tôn giáo trái phép đang có xu hướng phát triển ở các vùng Tây Bắc, Tây Nguyên, cũng như việc lợi dụng tự do tôn giáo để chống đối Đảng, nhà nước.

Kết luận phiên họp, Phó chủ tịch QH Tòng Thị Phóng yêu cầu ban soạn thảo tham khảo ý kiến từ các UB liên quan khác trong QH để hoàn thiện dự luật trình QH tại kỳ họp tới.

Bà Phóng tin rằng luật này ra đời sẽ là một bước tiến bộ quan trọng về tín ngưỡng tôn giáo ở VN.