|
Hôm
qua (8/7), Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thúy Hiền đã chủ trì cuộc họp Hội đồng
Thẩm định Dự án Bộ luật Dân sự (BLDS) sửa đổi.
Điều chỉnh hộ gia đình và tổ hợp tác bằng các chế định khác
Dự
thảo BLDS sửa đổi không quy định địa vị pháp lý của hộ gia đình và tổ hợp tác
với tư cách là chủ thể độc lập của quan hệ pháp luật dân sự mà thay vào đó điều
chỉnh bằng các chế định tương ứng. Cụ thể, điều chỉnh hộ gia đình bằng chế định
sở hữu chung, đại diện và các quy định trong một số chế định khác có liên quan;
điều chỉnh tổ hợp tác bằng chế định hợp đồng hợp tác.
Vụ
trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế (Bộ Tư pháp) Dương Đăng Huệ - Tổ trưởng Tổ
biên tập phân tích, thực tiễn thi hành pháp luật cho thấy hộ gia đình và tổ hợp
tác không phải là pháp nhân mà chỉ là sự kết hợp của các cá nhân với nhau để
cùng đóng góp tài sản, công sức trong thực hiện các hoạt động sản xuất, kinh
doanh chung cũng như tham gia vào các quan hệ dân sự.
Trong
quan hệ với bên ngoài thì hộ gia đình và tổ hợp tác đều có người đại diện thay
mặt các thành viên thực hiện hành vi pháp lý. Bên cạnh đó, việc xác định ai là
thành viên của hộ gia đình gặp rất nhiều khó khăn, gây ách tắc trong giao dịch
dân sự cũng như trong hoạt động xét xử của Tòa án.
Các
quy định về địa vị pháp lý của hộ gia đình và tổ hợp tác như Dự thảo BLDS sửa
đổi được đa số thành viên Hội đồng nhất trí. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng
hộ gia đình và tổ hợp tác là các chủ thể đã và đang tham gia giao lưu dân sự ở
Việt Nam, BLDS cần tiếp tục ghi nhận các chủ thể này để tạo cơ sở pháp lý cho
các chủ thể này hoạt động và để bảo đảm sự ổn định của các quan hệ dân sự có
liên quan.
Mặt
khác, pháp luật về đất đai qua các thời kỳ và Luật Đất đai năm 2013 vừa có hiệu
lực thi hành kể từ ngày 1/7 vừa qua cũng vẫn quy định hộ gia đình là chủ thể
của quan hệ giao đất, cho thuê đất.
Hạn chế tối đa hợp đồng vô hiệu vì hình thức
Ông
Huệ cũng cho biết: Một trong những điểm mới của Dự thảo BLDS sửa đổi là quy
định về giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm về hình thức không còn cứng nhắc.
Cụ thể, trong trường hợp luật quy định hình thức là điều kiện có hiệu lực của
hành vi pháp lý mà hình thức này không được tuân theo nhưng các chủ thể đã thực
hiện xong hoặc đang thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình thì hành vi pháp lý vẫn
có hiệu lực.
Theo
lý giải của ông Huệ, quy định hiện hành tuyên vô hiệu tất cả giao dịch vi phạm
về hình thức chưa thực sự đứng trên góc độ bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của
các bên trong giao dịch, đặc biệt đối với bên có thiện chí. Thực tế cho thấy,
bên không thiện chí thường lạm dụng quy định hợp đồng vô hiệu do không tuân thủ
hình thức để bội ước, gây thiệt hại cho bên đối tác, làm mất ổn định trong quan
hệ dân sự nói chung và trong hoạt động sản xuất, kinh doanh nói riêng.
Hơn
nữa, trong nhiều trường hợp, giao dịch mặc dù có vi phạm về hình thức nhưng các
bên đã thực hiện xong và không làm ảnh hưởng đến lợi ích của người thứ ba nên
việc tuyên bố giao dịch vô hiệu là không cần thiết, gây nhiều khó khăn, phiền
toái, tốn kém không chỉ cho các bên mà còn cho xã hội nói chung.
Có
thành viên Hội đồng kiến nghị nên tiếp tục kế thừa quy định của BLDS hiện hành,
theo đó cần tuyên bố hành vi pháp lý là vô hiệu bất luận hành vi pháp lý đó đã
được thực hiện hay chưa được thực hiện; được thực hiện xong hay chỉ thực hiện
được một phần, nếu hết thời hạn được Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền cho phép
mà các bên vẫn không tuân thủ hình thức của hành vi pháp lý đã được pháp luật
quy định. Quy định như vậy vừa bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật về hình
thức giao dịch, vừa góp phần nâng cao trách nhiệm của các bên trong khi thực
hiện các hành vi pháp lý của mình.
Còn
bà Nguyễn Hải An (TANDTC) lại đề xuất bổ sung, nếu hành vi pháp lý đang thực
hiện, chưa gây ra bất kỳ hậu quả nào mà vi phạm về hình thức thì nên chăng cũng
tuyên vô hiệu.
Tuy
nhiên, nhiều thành viên Hội đồng và Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền tán thành với
quy định của Dự thảo BLDS sửa đổi. Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền nhấn mạnh, việc
hạn chế tuyên bố vô hiệu các giao dịch dân sự chỉ vì hình thức sẽ giúp các quan
hệ dân sự ổn định và phát triển hơn, bảo vệ mạnh mẽ hơn quyền và lợi ích hợp
pháp của các bên.
Chỉ quy định quyền nhân thân cơ bản
Nhằm cụ thể hóa quy định
về tôn trọng, bảo vệ quyền con người được ghi nhận trong Hiến pháp năm 2013,
khắc phục những bất cập trong thực tiễn thi hành pháp luật, BLDS sửa đổi sẽ chú
trọng những quy định về quyền nhân thân của cá nhân. Tuy nhiên, Dự thảo BLDS
sửa đổi chỉ quy định một số quyền nhân thân cơ bản, mang tính đặc trưng của
quan hệ dân sự như quyền về họ tên, dân tộc, hình ảnh; quyền bảo đảm an toàn về
tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, bí mật riêng tư, đời sống cá
nhân…
Còn các quyền nhân thân
khác thì thực hiện theo nguyên tắc: “Ngoài các quyền nhân thân được quy định ở
mục này, các quyền con người, quyền công dân khác về nhân thân trong lĩnh vực
dân sự được quy định trong Hiến pháp, Bộ luật này và luật khác có liên quan
cũng đều được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ”.
|
