Thẩm quyền còn phức
tạp, chồng chéo
Bộ Tư pháp cho biết, mặc
dù đạt được những kết quả nhất định nhưng công tác chứng thực vẫn còn nhiều tồn
tại, hạn chế, nhất là việc phân định thẩm quyền chứng thực còn phức tạp, chồng
chéo. Cụ thể, về thẩm quyền chứng thực bản sao từ bản chính, theo quy định của
Nghị định số 04/2012/NĐ-CP, việc chứng thực bản sao từ bản chính các giấy tờ,
văn bản bằng tiếng nước ngoài và giấy tờ, văn bản song ngữ thuộc thẩm quyền của
Phòng Tư pháp, UBND cấp xã chỉ có thẩm quyền chứng thực bản sao từ bản chính
giấy tờ, văn bản bằng tiếng Việt.
Trong khi đó, các khái
niệm về “giấy tờ, văn bản bằng tiếng Việt”, “giấy tờ, văn bản bằng tiếng nước
ngoài”, “giấy tờ, văn bản song ngữ” cũng chưa được quy định rõ ràng, gây khó
khăn cho cơ quan thực hiện chứng thực, khiến cho một số yêu cầu chứng thực của
người dân bị từ chối giải quyết.
Không những thế, thẩm
quyền chứng thực Giấy ủy quyền trong một số văn bản liên quan cũng làm người
dân “không biết đâu mà lần”. Bộ luật Dân sự quy định ủy quyền là một loại giao
dịch nên UBND cấp xã không có thẩm quyền chứng thực, song trong cuộc sống lại
phát sinh nhiều việc ủy quyền đơn giản, không có thù lao, không có nghĩa vụ bồi
thường của bên được ủy quyền, không liên quan đến việc chuyển quyền sở hữu tài
sản, quyền sử dụng bất động sản như ủy quyền lĩnh lương hưu, trợ cấp, ủy quyền
nhận bưu phẩm, ủy quyền nộp hồ sơ... Vì thế, khi có yêu cầu này, người dân phải
đến các tổ chức hành nghề công chứng hoặc UBND cấp huyện vừa gây phiền
hà, vừa tốn kém cho người dân, không đáp ứng yêu cầu cải cách thủ tục hành
chính.
Ngoài ra, theo Nghị định
số 75/2000/NĐ-CP, UBND cấp huyện có thẩm quyền chứng thực hợp đồng, giao dịch
liên quan đến động sản có giá trị dưới 50 triệu đồng. Điều này có nghĩa là cùng
với các tổ chức hành nghề công chứng, tại những địa bàn chưa chuyển giao việc
chứng thực hợp đồng, giao dịch từ UBND cấp huyện, cấp xã sang các tổ chức hành
nghề công chứng thì UBND cấp huyện có thẩm quyền chứng thực hợp đồng, giao dịch
liên quan đến động sản có giá trị dưới 50 triệu đồng.
Tuy nhiên trên thực tế,
việc định giá tài sản là rất khó khăn, hầu hết phụ thuộc vào việc khai nhận của
người mua, bán tài sản. Bên cạnh đó, có rất nhiều giao dịch liên quan đến động
sản có giá trị thấp, giao dịch không phức tạp, thân nhân người tham gia giao
dịch rõ ràng, tần suất thực hiện giao dịch cao (ti vi, điện thoại đắt tiền…) mà
người dân vẫn phải đến tổ chức hành nghề công chứng hoặc UBND cấp huyện thực
hiện, không phù hợp tính chất của giao dịch và tăng chi phí, thời gian đi lại
cho người dân.
Giá trị tài sản sẽ không
là căn cứ xác định thẩm quyền
Để góp phần khắc phục
những bất cập trên, Cục trưởng Cục Hộ tịch, quốc tịch và chứng thực (Bộ Tư
pháp) Nguyễn Công Khanh cho biết, Dự thảo Nghị định sẽ phân định rõ thẩm quyền
và trách nhiệm chứng thực hợp đồng, giao dịch giữa UBND cấp huyện và UBND cấp
xã, phù hợp với quy định của Bộ luật Dân sự, Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Dự thảo
Nghị định. Đối với hợp đồng, giao dịch liên quan đến động sản, việc phân định
thẩm quyền chứng thực giữa Phòng Tư pháp và UBND cấp xã không căn cứ vào giá
trị tài sản mà căn cứ vào loại tài sản ấy có phải đăng ký quyền sở hữu theo quy
định của pháp luật hay không.
Theo đó, Phòng Tư pháp
thực hiện chứng thực hợp đồng, giao dịch liên quan đến động sản mà động sản
phải đăng ký quyền sở hữu theo quy định của pháp luật; chứng thực văn bản thỏa
thuận phân chia di sản, văn bản khai nhận di sản mà di sản là động sản phải
đăng ký quyền sở hữu theo quy định của pháp luật. Còn UBND cấp xã thực hiện
chứng thực hợp đồng, giao dịch liên quan đến động sản mà động sản không phải
đăng ký quyền sở hữu theo quy định của pháp luật; thực hiện chứng thực văn bản
thỏa thuận phân chia di sản, văn bản khai nhận di sản mà di sản là động sản
không phải đăng ký quyền sở hữu theo quy định của pháp luật.
“Việc quy định như vậy
một mặt vẫn bảo đảm thuận lợi cho người dân khi có yêu cầu chứng thực, mặt khác
phân định rõ thẩm quyền của UBND cấp huyện, Phòng Tư pháp trong hoạt động chứng
thực để tránh ùn tắc hoặc đùn đẩy trách nhiệm giữa các cơ quan thực hiện chứng
thực” – ông Khanh nhấn mạnh.
Tại cuộc họp thẩm định
Dự thảo Nghị định diễn ra vào hôm qua (23/9) dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ
Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc, nhiều ý kiến băn khoăn về việc thay đổi căn cứ xác
định thẩm quyền chứng thực có thực sự tạo thuận lợi cho dân hay không. Chia sẻ
thực tiễn của địa phương, Trưởng phòng Tư pháp huyện Gia Lâm (Hà Nội) Nguyễn
Viết Tuấn tâm tư, ngay ở Hà Nội, từ xã lên huyện đã phải đi khoảng 14 – 15km,
đấy là chưa kể một số tỉnh khác có khi lên tới 80km, nên nếu cứ quy định dân
phải lên huyện quả không dễ dàng gì cho họ.
Nguyên Vụ trưởng Vụ Hành
chính Tư pháp Trần Thất thì cho rằng, nếu vẫn chứng thực 3 nội dung (chứng thực
bản sao, chứng thực chữ ký và chứng thực hợp đồng, giao dịch) như hiện hành thì
cần phân cấp mạnh dạn hơn nữa, tức là chuyển hết về cấp xã mới thật thuận tiện
cho dân. Phó Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp Vũ Hồng Dương lại lo ngại, phân định
thẩm quyền theo việc có phải đăng ký quyền sở hữu hay không thì gây khó cho cán
bộ tư pháp cấp xã, thậm chí cả cán bộ cấp huyện, vì họ chưa chắc đã biết phải
tra cứu văn bản nào để nắm được đâu là tài sản phải đăng ký.
·
|
