Chuyển biến rõ nét về công tác xây dựng thể chế, văn bản, đề án

Nhận định về hoạt động TGPL năm 2015, ông Cù Thu Anh, Phó Cục trưởng Cục TGPL cho biết, năm 2015 là năm chuyển biến rõ nét trong công tác xây dựng thể chế, văn bản, đề án. Năm 2015 Cục TGPL đã tham mưu cho Bộ trưởng ban hành nhiều văn bản quan trọng nhằm triển khai thi hành Luật TGPL và các văn bản hướng dẫn thi hành. Tuy nhiên, với sự ra đời của Hiến pháp mới năm 2013 và các Bộ luật quan trọng của nước nhà, Luật TGPL cũng đã có nhiều điểm bất cập cần phải sửa đổi. Để khắc phục những hạn chế, bất cấp từ các quy định của Luật TGPL năm 2006, Cục TGPL đã tham mưu Bộ đề nghị Chính phủ đưa Luật TGPL (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh  năm 2016 của Quốc hội và đã được Quốc hội thông qua.

Cùng với việc nghiên cứu, xây dựng các văn bản, Đề án theo Kế hoạch đề ra, năm 2015, Cục đã đề xuất đưa nội dung hoạt động TGPL vào dự thảo các Bộ luật, luật tố tụng, luật tạm giam, tạm giữ và cũng đã được Quốc hội thông qua. Có thể nói đây là bước chuyển biến căn bản về nhận thức, đánh dấu sự ghi nhận của xã hội đối với đội ngũ luật sư, trợ giúp viên pháp lý trong hoạt động tố tụng. 

Cũng trong năm 2015, Thủ tướng Chính phủ đã ký thông qua Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 01/6/2015 phê duyệt Đề án đổi mới công tác TGPL. Quyết định này đã tạo bước đột phá trong công tác TGPL, đưa công tác TGPL phát triển theo hướng đẩy mạnh xã hội hóa với lộ trình phù hợp với đặc thù của từng vùng, miền, khu vực; lấy người được TGPL làm trung tâm nhằm bảo đảm tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của người được TGPL.

Bên cạnh công tác xây dựng thể chế, văn bản, đề án, các công tác khác của Cục như: công tác tổ chức, cán bộ; triển khai các Chương trình giảm nghèo; công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành; phối hợp liên ngành về TGPL; hợp tác quốc tế về TGPL… cũng đạt được những kết quả nhất định.

Mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực TGPL

Phát biểu tại Hội nghị, bà Vũ Thị Hường, Phó Cục trưởng Cục TGPL nhận định, công tác phối hợp của Cục với các đơn vị thuộc Bộ được thực hiện khá tốt. Trong bối cảnh chung về quan hệ hợp tác, đối tác quốc tế về TGPL còn khó khăn, bà đề xuất Lãnh đạo Bộ và Vụ Hợp tác quốc tế tạo điều kiện cho Cục, không chỉ tập trung vào chiều sâu ở các quan hệ hợp tác quốc tế đã có, mà tiếp tục có sự mở rộng với đối tác song phương và đa phương. Trong năm 2016, bên cạnh các nhiệm vụ trọng tâm khác, Cục TGPL sẽ tập trung vào các cam kết quốc tế, rà soát triển khai thực thi những cam kết này. Năm 2016 là năm đẩy mạnh và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong chỉ đạo điều hành, điện tử hóa hoạt động TGPL, bà Vũ Thị Hường mong Cục Công nghệ thông tin hỗ trợ để thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin và cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực TGPL.

Bà Đặng Hoàng Oanh, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế cũng cho rằng cần mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong hoạt động TGPL, theo đó, cần đẩy mạnh thiết lập quan hệ hợp tác với các Tổ chức quốc tế về TGPL, địa phương cũng có thể ký thỏa thuận với các tổ chức TGPL quốc tế. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh tham khảo kinh nghiệm nước ngoài về mô hình và hoạt động TGPL. Bà đề xuất cần có tiêu chí để lựa chọn một số địa phương áp dụng thực hiện Đề án đổi mới để thấy được hiệu quả rõ rệt của Đề án.

Xây dựng các giải pháp cụ thể thể để thực hiện Đề án đổi mới công tác TGPL

Với Đề án đổi mới công tác TGPL, nhiều đại biểu tham dự Hội nghị cho rằng, đổi mới công tác TGPL là nhiệm vụ khó nhưng bước đầu thực hiện đã cơ bản có hiệu quả. Ông Đặng Công Khôi, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Bộ Tài chính cho rằng, “năm 2016, triển khai Đề án cần phải có nhiều giải pháp, trong đó có những nhiệm vụ thuộc trách nhiệm của Bộ Tài chính, do đó cần sự phối hợp chặt chẽ giữa hai cơ quan để hoàn thành nhiệm vụ”. Về dự án Luật TGPL (sửa đổi), ông Khôi cho rằng đây là nhiệm vụ rất quan trọng, nhất là nội dung về xây dựng mô hình tổ chức và phương pháp thực hiện công việc. Ông đề xuất cần tiếp tục có khảo sát, đánh giá, bên cạnh việc tuyên truyền tranh thủ sự ủng hộ để hoàn thiện dự án Luật này. 

Đồng tình với việc cần phải xây dựng các giải pháp cho việc triển khai thực hiện Đề án, ông Đinh Văn Lộc, Phó Vụ trưởng Vụ tổ chức cán bộ cho rằng, nhiệm vụ trọng tâm của chúng ta là thực hiện Đề án đổi mới, do vậy, phải “nghiên cứu xem để thực hiện được Đề án thì chúng ta cần những văn bản gì, thực hiện những công việc gì”. Bên cạnh đó, phải có sự phối hợp giữa Cục TGPL và các Sở Tư pháp để nâng cao hiệu quả TGPL và quản lý nhà nước về TGPL…

Cục trưởng Cục TGPL Nguyễn Thị Minh đã ghi nhận những ý kiến đóng góp của các đại biểu tham dự Hội nghị và mong các đơn vị thuộc Bộ tiếp tục phối hợp với Cục để hoàn thành nhiệm vụ mà Bộ, ngành giao. 

Muốn đổi mới thành công, phải lắng nghe ý kiến Nhân dân

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc ghi nhận sự nỗ lực cố gắng vượt qua khó khăn và những kết quả đạt được đáng khích lệ trong năm 2015 của Cục TGPL. Ghi nhận kết quả bước đầu thực hiện Đề án, Thứ trưởng cho rằng cần phải nhận diện đúng, đánh giá đúng về đổi mới công tác TGPL gắn với bối cảnh chung của Bộ, ngành, Đất nước. Theo Thứ trưởng, TGPL là công việc hết sức đặc biệt, vì đối tượng phục vụ là người nghèo, người thuộc diện chính sách, do đó, đòi hỏi ở mỗi cán bộ, công chức, viên chức sự cống hiến, hy sinh, tận tâm, tận tụy làm hết sức mình, không đòi hỏi bất cứ lợi ích gì.

Điểm lại những kết quả nổi bật trong năm qua, Thứ trưởng cũng chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong công tác TGPL. Trong đó, Báo cáo vẫn nặng về đánh giá số lượng vụ việc; việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động TGPL vẫn chưa mạnh mẽ; về xây dựng thể chế, có quá nhiều văn bản dưới luật dẫn đến khó thực hiện; công tác thanh – kiểm tra chưa được đẩy mạnh. Thứ trưởng nhấn mạnh, TGPL là lĩnh vực cung cấp dịch vụ công cho người dân. Vừa qua Chính phủ rất quyết liệt trong việc đánh giá sự hài lòng của người dân trong việc cung cấp dịch vụ công. Do đó, trong năm 2016 cần phải thực hiện đánh giá sự hài lòng của người dân trong cung cấp dịch vụ TGPL. Thứ trưởng yêu cầu, mẫu phiếu đánh giá phải nghiên cứu thật sự khoa học để biết người dân mong muốn gì, và muốn đổi mới thành công phải lắng nghe ý kiến Nhân dân.

Thứ trưởng khẳng định, đổi mới công tác TGPL là cơ hội phát triển rất lớn nhưng thách thức cũng vô cùng lớn, để thành công phải vượt qua thói quen cũ, tư duy cũ, cách làm cũ. Năm 2016, phải triển khai đồng bộ Đề án đổi mới TGPL; Luật TGPL (sửa đổi) là căn cứ pháp quyết định để thực hiện sự đổi mới. Về yếu tố con người, từng cán bộ phải nhận thức rõ, rèn luyện nâng cao vai trò của mình, “tận tâm, cống hiến, hy sinh”, nâng cao trình độ nghiệp vụ, kỹ năng thực hiện công việc. Lãnh đạo Cục cần sử dụng làm sao hiệu quả nhất số biên chế đã có. Bên cạnh đó cần đẩy mạnh và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách hành chính trong lĩnh vực TGPL để hiệu quả ngày càng tốt hơn.