Sau khi nghe Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh báo cáo về công tác phòng chống tham nhũng thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ nêu rõ: “Tham nhũng to nhất là trong lĩnh vực đất đai”. Tiếp đến, sử dụng ngân sách, thu ngân sách (thuế, hải quan) cũng là lĩnh vực tiềm ẩn nguy cơ thất thoát, mất mát, chia chác. Bên cạnh đó, tham nhũng còn gây nhiều nhức nhối trong lĩnh vực chi ngân sách qua hoạt động mua sắm, đầu tư công.

Để ngăn chặn tham nhũng trong các lĩnh vực trên, Thủ tướng cho rằng nếu chính sách đất đai rõ ràng, các quy định liên quan tới giao đất, chuyển mục đích sử dụng, thu hồi đất… được thực hiện công khai, minh bạch thì chắc chắn tham nhũng sẽ giảm.

Trong lĩnh vực thu ngân sách, Bộ Tài chính phải đẩy mạnh công khai, minh bạch hơn nữa các chính sách, thủ tục về thuế, hải quan. Đặc biệt phải đẩy mạnh thu ngân sách, thu thuế qua mạng – coi đây là giải pháp quan trọng trong phòng chống tham nhũng. Tương tự, trong lĩnh vực mua sắm, đầu tư, đấu thầu, Thủ tướng cũng yêu cầu phải tăng cường công khai, minh bạch.

Thủ tướng cho rằng một công trình sau khi đấu thầu lại điều chỉnh tăng giá tới 5-7 lần, "đấu thầu, chỉ định thầu bạt mạng, điều chỉnh giá liên tục" thì tất yếu sẽ tạo kẽ hở cho tham nhũng.

Dẫn ví dụ từ Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, công trình lớn như thế mà nhà thầu giữ nguyên giá không  điều chỉnh gì; hay cầu Cần Thơ dù gặp sự cố trong khi thi công, nhưng nhà thầu cũng không điều chỉnh giá. Vậy "tại sao người ta không điều chỉnh mà mình lại điều chỉnh?”, Thủ tướng đặt câu hỏi và cho biết, chúng ta đã sửa Luật Đấu thầu theo hướng này. Theo đó, luật không cho phép điều chỉnh giá. Sau khi đấu thầu phải giữ nguyên giá theo đúng thông lệ quốc tế. Với quy định này sẽ "bịt" được kẽ hở để chạy điều chỉnh giá.

Theo Thủ tướng, trong phòng, chống tham nhũng thì vấn đề cơ chế, thể chế, thủ tục có ý nghĩa quan trọng. Vì ban hành thêm bao nhiêu thủ tục là có thêm bấy nhiêu “nguy cơ nhũng nhiễu, phong bì”. Chính vì vậy, bớt được một thủ tục không cần thiết là giảm thêm một nguy cơ tham nhũng.

Tuy nhiên, để chủ động xây dựng, hoàn thiện thể chế, góp phần phòng, chống tham nhũng hiệu quả thì bên cạnh việc sửa luật, các bộ, ngành mà trực tiếp là các Bộ trưởng, trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ của mình phải chủ động, cố gắng hoàn thiện cơ chế chính sách, cải cách thủ tục hành chính để giảm nguy cơ tiêu cực, nhũng nhiễu.

Thủ tướng cho biết, trong lĩnh vực thuế, từ hơn 800 giờ, Bộ Tài chính đã cải cách thủ tục để giảm xuống còn hơn 100 giờ nộp thuế. Qua đó, giảm thêm được không ít tiêu cực, phiền hà, nhũng nhiễu, tham nhũng. Tương tự, thời gian thực hiện các thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan cũng giảm mạnh; thời gian thực hiện thủ tục BHXH của doanh nghiệp cũng giảm từ hơn 300 giờ xuống còn 50 giờ… Thủ tướng cho rằng, với từng đó thủ tục đã được đơn giản thì nguy cơ tham nhũng giảm đi rất nhiều.

Nhấn mạnh sự chủ động của các bộ, đặc biệt là trách nhiệm của các Bộ trưởng trong việc hoàn thiện, cải cách thể chế, Thủ tướng nói: Bộ trưởng chính là cơ chế, chính sách. Chúng ta sửa luật giảm 80 giờ thuế; sửa Nghị định giảm 80 giờ, nhưng Bộ trưởng Tài chính chỉ sửa 1 thông tư đã giảm được hơn 200 giờ thực hiện thủ tục thuế. Như vậy, sự chủ động của các Bộ trưởng trong việc đơn giản hóa các thủ tục, cơ chế hành chính có vai trò quan trọng để kiến tạo cơ chế phòng, chống tham nhũng.

Chính vì vậy, trong phòng, chống tham nhũng, bên cạnh các việc áp dụng các biện pháp hình sự mạnh (như phạt tù...) thì giải pháp chủ động nhất vẫn là cải cách hành chính.

Để thực hiện tốt giải pháp này, từng Bộ trưởng phải tích cực chỉ đạo rà soát, hoàn thiện, đơn giản hóa các thủ tục hành chính để vừa làm tốt việc phòng, chống tham nhũng vừa tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp, người dân sản xuất kinh doanh, Thủ tướng chốt lại!